STWÓRZ PRZESTRZEŃ:

• Zadbaj o swoich uczniów. Jeśli przed spotkaniem wiesz, że dla niektórych z nich, np. z powodu własnych doświadczeń lub historii rodziny itp. poruszanie tematu rodziny zastępczej, choroby, odejścia, będzie trudne, zapytaj ich o chęć udziału w zajęciach.
• Jeśli podczas ich trwania pojawiają się głosy o trudności z kontynuowaniem uczestnictwa, zaplanuj wcześniej, kto mógłby w tym czasie porozmawiać z nimi indywidualnie lub w małej grupie.
• Pamiętaj, że uczeń może chcieć słuchać, ale niekoniecznie opowiadać o swoich przemyśleniach i uczuciach. Daj mu sygnał, że to jest ok. Daj możliwość uczniom reagowania na swój własny, indywidualny sposób - tu nie ma scenariusza. 
• Bądź gotowy na trudne pytania i kontrowersyjne komentarze. Wiedzę potoczną, skojarzenia, kolokwializmy, stereotypy sprowadzaj to faktów, np. „Tak rzeczywiście może być tak, że spotyka to rodziny, gdzie jest choroba alkoholowa, ale nie tylko”., „Przepraszam. Zatrzymam Cię tu. Nie wchodźmy teraz w ten temat. Możemy o tym podyskutować indywidualnie”.

NAUCZYCIELU,

1. Każdorazowo moderuj dyskusję, w razie niepokojów emocjonalnych któregokolwiek z uczniów, przekieruj na inną formę zaplanowaną na zajęcia, np. wzmacniający przykład do opowiedzenia, przeczytania, zobaczenia.
2. Pomóż uczniom zbudować słownik wyrazów nazywających postawy, emocje. Przydziel wybranym uczniom (2 osoby) funkcję protokolanta na zajęciach i poproś, aby gromadziły słowa nazywające emocje i zachowania. Reaguj na słownictwo o konotacji negatywnej, oceniającej in minus.
3. Każdorazowo przy okazji dyskusji dokonaj podsumowania: doceń wrażliwość i odwagę dyskutujących, utrwal głosy wzmacniające empatię.
4. Dokonaj twórczej ewaluacji, tzn. np. deklaracja słowna o koleżeńskim wsparciu, klasowa lista działań wspierających, wykonanie prezentacji multimedialnej na spotkanie z rodzicami, na którym uczniowie wejdą w rolę prelegentów.
5. Wspieraj się w przedmiotowym zakresie inspirującymi materiałami z zasobów elektronicznych, np. (wybierz z youtube). : https://www.youtube.com/watch?v=qkn0O7Ceocs&ab_channel=Ventrillov (piosenka z serialu „Rodzina zastępcza)
   
   

PROPOZYCJE DO WYKORZYSTANIA PODCZAS SPOTKANIA Z KLASĄ:

• (kl. I-III) Historie dla dzieci: czytanie książek, bajek lub opowiadań z motywem braku możliwości opieki nad dziećmi przez rodziców biologicznych; (kl. IV-VI) Historie dla dzieci z motywem braku możliwości opieki nad dziećmi przez rodziców biologicznych. (kl. VII-VIII) Historie dla uczniów z motywem braku możliwości opieki nad dziećmi przez rodziców biologicznych: (Szkoły ponadpodstawowe) listy, wspomnienia, opowiadania realnych sytuacjach dzieci.
• (kl. I-III) Odtworzenie piosenki kojarzącej się z rodziną
• (kl. I-III) Zabawy w rozwiązywanie krzyżówek, rebusów, kalamburów, w których hasłem przewodnim jest rodzina
• Przygotowanie mapy mentalnej - skojarzenia ze słowem rodzina - aspekt pozytywny i negatywny
• Zdefiniowanie pojęcia rodzina
• Omówienie tematu rodzin zastępczych i tego, co tak naprawdę buduje relacje i więzi miedzy ludźmi
• Rozmowa/dyskusja na temat rodzin zastępczych, adopcji – przestrzeń dla dzieci/uczniów na zadawanie pytań i dzielenie się swoimi refleksjami.
• Film związany z rodziną – zorientowany na problemy rodzinne, konflikty
• Podsumowanie zajęć z położeniem nacisku na zrozumienie osób, dzieci wychowujących się w pieczy zastępczej

Wykorzystanie elementów warsztatowych/zabawowych pokazujących ideę różnorodności, która pozwala nam być ze sobą oraz empatii, która pomaga budować więź np. : - „Kto tak jak ja…”, - „Mój herb”, „Budujemy dom”, „Mapy wizyjne”, „Umiem być empatyczny!” - Kiedy ktoś jest smutny, mogę... , Kiedy ktoś się boi, mogę... Kiedy ktoś jest zagubiony, mogę... „Spacer z laską” itp.

DLA CAŁEJ SPOŁECZNOŚCI SZKOLNEJ

• Warsztat:
  1. Praca w trzech grupach
  2. Każda grupa pracuje przez 15-20 minut nad powierzonym tematem
  3. Wynik burzy mózgu w formie słownej oraz ikonograficznej należy zamieścić na plakacie/planszy
  4. Prezentacja na forum; każdy członek grupy aktywnie komentuje/przedstawia (przynajmniej jedno zdanie).

  Zaproś empatię… Czuję… Myślę o sobie, że jestem… Zgromadź słowa, zwroty, wyrażenia, symbole graficzne określające stan emocjonalny dziecka/nastolatka , którego doświadczeniem jest rodzicielstwo zastępcze.

  Zaproś empatię… Jesteś członkiem rodziny zastępczej. Czego nie chcesz usłyszeć, zobaczyć? Zgromadź przykłady…

  Zaproś empatię! Jesteś dzieckiem/nastolatkiem z doświadczeniem rodziny zastępczej.  Pragniesz, aby usłyszeć… Marzysz, aby ktoś powiedział do ciebie…, o tobie…

• Happenig o empatii np. Weź ze sobą dobre słowo i podaj dalej,
• Festiwal, dzień empatii

Informacje merytoryczne do rozmowy i dyskusji z uczniami:

RODZINA ZASTĘPCZA
Czasami rodzice biologiczni nie mogą z jakichś przyczyn opiekować się swoim dzieckiem. Może to mieć miejsce np. wtedy, kiedy są poważnie chorzy. Niestety, zdarzają się też nieszczęśliwe wypadki albo choroby, które spowodują śmierć rodziców. Wynikają też takie sytuacje, że rodzice muszą na długo wyjechać za granicę i nie mogą zabrać ze sobą dzieci. Nieraz jest tak, że rodzice muszą poddać się leczeniu z powodu nadużywania alkoholu albo narkotyków. Czasami rodzice po prostu nie potrafią „być rodzicami”, właściwie wywiązywać się ze swoich obowiązków i opiekować dzieckiem – muszą się wtedy tego nauczyć, skorzystać z pomocy psychologa, innych specjalistów. Są również takie przypadki, że rodzice z różnych przyczyn nie decydują się na wychowanie dziecka, które się urodziło i już w szpitalu, po porodzie, deklarują, że nie będą się nim opiekować. W tym czasie żadne dziecko nie może pozostać bez opieki. Jeżeli ma np. żyjących dziadków lub inną bliską rodzinę, wtedy mogą oni zwrócić się do sądu, by ustanowił ich rodziną zastępczą. Rodziną zastępczą są więc ludzie, którzy decydują się zaopiekować i wychowywać dziecko/dzieci, którego nie są biologicznymi rodzicami. Mogą to być wspólnie zamieszkali małżonkowie, a także osoby żyjące samotnie, osoby mające dzieci lub nieposiadające dzieci. Jeśli ktoś zgłosi chęć bycia rodziną zastępczą i nie ma do tego przeciwwskazań, np. zdrowotnych, to może zaopiekować się dzieckiem, którego rodzice nie są w stanie tego zrobić. Można zostać rodziną zastępczą dla dziecka ze swojej rodziny (np. dziadkowie dla wnuków, ciocie i wujkowie dla siostrzeńców, bratanków) a można dla dziecka zupełnie „obcego”. Rodzina zastępcza traktuje przyjęte dziecko jak swoje własne. Zapewnia mu mieszkanie, wyżywienie, ubrania. Chodzi na wywiadówki, opiekuje się nim podczas choroby, zabiera je do lekarza, jeździ z nim na wycieczki. O ile sąd tego nie zakazał, umożliwia też dziecku spotkania z jego rodzicami. Często między dziećmi biologicznymi rodziców zastępczych a dziećmi umieszczonymi czasowo w tych rodzinach nawiązują się długotrwałe przyjaźnie. Ważne jest to, że rodzina zastępcza zapewnia dziecku opiekę tylko do czasu, kiedy jego rodzice biologiczni nie są w stanie tego robić. Gdy dziecko może już wrócić do swoich rodziców, opuszcza rodzinę zastępczą. Niestety, obecnie bardzo brakuje rodzin zastępczych. W Tychach jest ich tak mało, że dzieci potrzebujące opieki trafiają do placówek w innych miastach. Mamy nadzieję, że znajdą się chętne osoby, które zgodzą się pełnić tą funkcję i na jakiś czas zaopiekować dzieckiem, które tego potrzebuje.